(ភ្នំពេញ)៖ លោកបណ្ឌិត ហ៊ុន ម៉ាណែត បេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តវេនដ៏មាន ប្រជាប្រិយភាពរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានគូសរំលេចថា ដើម្បីឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសគ្មានមីន ត្រូវអនុវត្តន៍យុទ្ធសាស្ត្រចំនួនពីរ ទី១ គឺត្រូវប្រឹងដោះគ្រាប់មីនចាស់ឱ្យអស់ ហើយទី២ ត្រូវបញ្ឈប់ និងទប់ស្កាត់ការដាក់ថ្មី។
សង្គ្រាមដែលកើតនៅកម្ពុជាចន្លោះឆ្នាំ១៩៧០ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ និងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ចុងទសវត្សរ៍៩០ បានធ្វើឱ្យផ្ទៃដីកម្ពុជាជិត ៤ពាន់គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ត្រូវបានគ្របដណ្តប់ដោយមីន និងគ្រាប់យុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ។ កម្ពុជា បានចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការបោសសំអាតគ្រាប់មីន និងគ្រាប់យុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះនៅឆ្នាំ១៩៩២ មកដល់ឆ្នាំ២០២២នេះ មានរយៈពេល៣០ឆ្នាំហើយ។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជា បានប្រកាសដាក់ខេត្តមួយទៀត គឺខេត្តត្បូងឃ្មុំ ជាខេត្តអស់មីន។ នៅក្នុងពិធីប្រកាសដាក់ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ជាខេត្តគ្មានមីននេះ លោកបណ្ឌិត ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងថា ដើម្បីកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសគ្មានមីន ត្រូវអនុវត្តន៍យុទ្ធសាស្ត្រចំនួនពីររួមមាន៖
ទី១៖ ការប្រឹងប្រែងដោះមីនចាស់បន្សល់ពីសម័យសង្គ្រាម៖ យុទ្ធសាស្ត្រទី១នេះ ត្រូវបានសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានកំណត់រួចហើយត្រូវបោសសំអាតមីនឱ្យអស់នៅឆ្នាំ២០២៥។ ដើម្បីសម្រេចយុទ្ធសាស្ត្រនេះទៅបាន គឺត្រូវមានការចូលរួម និងប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រតិបត្តិករ ជាមួយដៃគូទាំងអស់ ទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិ។ រួមគ្នាជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីដោះ នេះជាកត្តាមួយដ៏សំខាន់។
ទី២៖ បញ្ឈប់ និងទប់ស្កាត់ការដាក់ថ្មី៖ យុទ្ធសាស្ត្រទី២ គឺការរក្សាឱ្យបាននូវសុខសន្តិភាព។ ជាទូទៅគ្រាប់មីន គ្រាប់បែក គ្រាប់ផ្លោងកើតមាននៅពេលមានសង្គ្រាម។ សន្តិភាពសំខាន់ណាស់ ដើម្បីគ្មានវត្តមានគ្រាប់មីន គ្រាប់បែក និងយុទ្ធភណ្ឌនានា។
លោកបណ្ឌិត បានបញ្ជាក់ដូច្នេះ «ទាល់តែមានសន្តិភាពទើបយើងអាចឈានទៅដល់ការបោសសំអាតមីន កម្ចាត់អស់នូវឃាតកលាក់មុខ ទើបយើងកាត់បន្ថយនូវហានិភ័យ លុបបំបាត់នូវគ្រោះដែលប្រជាពលរដ្ឋយើងត្រូវវេទនា ត្រូវរបួស ស្លាប់ ដោយសារគ្រាប់មីន និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះបន្តទៅទៀត»។
សូមបញ្ជាក់ថា រយៈពេល៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ផ្ទៃដីប្រមាណ ២,៥៣១គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ត្រូវបានបោសសម្អាតរួច និងប្រែក្លាយជាដីសុវត្ថិភាពសម្រាប់ប្រជាជនប្រមាណ ៩លាននាក់ ប្រើប្រាស់ និងរាប់បញ្ចូលទាំងការសាងសង់លំនៅដ្ឋាន សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ ស្ពានថ្នល់ និងកសិកម្មជាដើម ជាពិសេសបានប្រែក្លាយ ដីមីន ទៅជាដីមាស។ ប្រតិបត្តិករ បានរកឃើញ និងកម្ទេចចោលគ្រាប់មីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាមរាប់លានគ្រាប់។ ក្នុងនោះគ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្សចំនួន ១,១៥១,២៣២គ្រាប់ គ្រាប់មីនប្រឆាំងរថក្រោះចំនួន ២៦,១១២ និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះដទៃទៀត ចំនួន ៣,០២៨,៦៥៩គ្រាប់។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩មក ប្រជាជនចំនួន ៦៥,០០៤នាក់ បានរងគ្រោះដោយសារមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម ក្នុងនោះស្លាប់បាត់បង់ជីវិតចំនួន ១៩,៨១៨នាក់។ ជាមួយគ្នានឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា ចំនួនជនរងគ្រោះប្រចាំឆ្នាំបានថយចុះពី ៤,៣២០នាក់ ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦ ជាឆ្នាំដែលមានចំនួនជងរងគ្រោះច្រើនបំផុត មកនៅ ៤៤នាក់ ក្នុងឆ្នាំ២០២១ កន្លងមកនេះ។
គិតត្រឹមខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជានៅសល់ផ្ទៃដីសង្ស័យមានមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាមចំនួន ២,០០១ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ក្នុងនោះផ្ទៃដីមានមីនចំនួន ៧០៣គីឡូម៉ែត្រក្រឡា និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាមចំនួន ១,២៩៨គីឡូម៉ែត្រក្រឡា រាប់បញ្ចូលទាំងគ្រាប់បែកចង្កោមផងដែរ។
ក្នុងរយៈពេលជាង ៣០ឆ្នាំនេះ រាជរដ្ឋាភិបាល បានផ្ដល់ថវិកាជាង ២០០លានដុល្លារអាមេរិក សម្រាប់ចូលរួមក្នុងការងារសកម្មភាពមីន នៅកម្ពុជា ព្រមទាំងទ្រទ្រង់ដល់ដំណើរការស្ថាប័ន និងការត្រួតពិនិត្យតាមដានការអនុវត្តផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិ។
មកដល់ពេលនេះមានរាជធានី-ខេត្តចំនួន៦ហើយ ត្រូវបានប្រកាសជាខេត្តគ្មានមីនរួមមាន៖ ខេត្តស្ទឹងត្រែង កែប ព្រៃវែង ភ្នំពេញ ព្រះសីហនុ និងត្បូងឃ្មុំ។ ខេត្តបន្តបន្ទាប់ទៀត ដែលនឹងត្រូវប្រកាសជាខេត្តអស់មីន ក្រោមគម្រោងសម្តេចតេជោសម្រាប់សកម្មភាពមីន «ផ្តល់ដីសុវត្ថិភាព បង្កើតស្នាមញញឹម» រួមមាន៖ កំពង់ចាម កំពង់ឆ្នាំង តាកែវ កំពត ស្វាយរៀង កំពង់ស្ពឺ និងក្រចេះ។
ដើម្បីសម្រេចបានយុទ្ធសាស្ត្រជាតិសកម្មភាពមីន គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០២៣ ដល់ឆ្នាំ២០២៥ កម្ពុជាត្រូវការថវិកាប្រមាណ ១៩៩លានដុល្លារអាមេរិក ដែលក្នុងនោះថវិកាចំនួន ១៣៥លានដុល្លារអាមេរិក សម្រាប់បោសសម្អាតផ្ទៃដីដែលមានមីន៕
